Όταν η «Υπουργός Ακροπόλεως» τα κάνει μούσκεμα και στην Ακρόπολη!

Την Πέμπτη 21/5 ήταν η διεθνής μέρα πολιτισμού, που «γιορτάστηκε» με μια μεγάλη συγκέντρωση των εργαζόμενων της τέχνης έξω από τη Μπουμπουλίνας και πολλές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας σε όλη τη χώρα. Η Υπουργός… απουσίαζε γιατί είχε πιο σοβαρές δουλειές (όπως το να εκλιπαρεί στήριξη από τον όμιλο Μαρινάκη εν όψει του ανασχηματισμού –και ποιος ξέρει τι ακριβώς τους υποσχέθηκε πάλι για τις πολύπαθες αρχαιότητες του Πειραιά, δείτε τι γράφουν εδώ).

Την ίδια ώρα, όμως, το Γραφείο Τύπου εξέδιδε βαρυσήμαντο πολυσέλιδο Δελτίο Τύπου για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, θέλοντας να γυρίσει τη συζήτηση αλλού από εκεί που θα πρεπε να είναι: στα μέτρα που δεν παίρνει το Υπουργείο Πολιτισμού για τον κόσμο του πολιτισμού που χειμάζεται.

Όταν το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού αποκαλεί «μάρμαρα» τα γλυπτά του Παρθενώνα

Άλλη μια μνημειώδης γκάφα του Γραφείου Τύπου συνέβαλε στο να γίνει κατανοητό σε όλους και όλες ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα χρησιμοποιούνται εργαλειακά, για να ενισχύσουν τη θέση της Λ. Μενδώνη εν όψει του επερχόμενου ανασχηματισμού, και όχι από πραγματική γνώση ή αγωνία για το θέμα! Στο Δελτίο Τύπου που στάλθηκε στους δημοσιογράφους, σε 9 σημεία αναφέρονται ως «Μάρμαρα του Παρθενώνα». Θα πει κανείς ότι είναι λόγω μετάφρασης από τα αγγλικά, όμως δεν είναι έτσι. Δεν πρόκειται για «Μάρμαρα» ή ακόμη χειρότερα «Ελγίνεια», όπως τα αποκαλεί η βρετανική πλευρά. Είναι αρχιτεκτονικά γλυπτά, αναπόσπαστα μέλη του μνημείου, του Παρθενώνα. Η κλοπή τους προσβάλλει την ακεραιότητα του μνημείου, βασικό μέλημα για τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς. Δεν είναι μια απλή διαφορά λέξης: είναι η βασική επιχειρηματολογία της χώρας απέναντι στο Βρετανικό Μουσείο, βασικό ζήτημα επιστημονικής δεοντολογίας και βασικό θέμα που περιλαμβάνεται στις διεθνείς χάρτες για την προστασία των μνημείων. Αυτό το ξέρει και ο τελευταίος υπάλληλος του ΥΠΠΟΑ, δεν το ξέρει όμως, καθώς φαίνεται, η άμισθη επικοινωνιακή σύμβουλος…

Τελικά, μετά την κατακραυγή και το ρεζίλεμα, το «λαλίστατο» Γραφείο Τύπου του ΥΠΠΟΑ –ή μήπως η «επικοινωνιακή σύμβουλος της Υπουργού;- αναγκάστηκε να αλλάξει το Δελτίο Τύπου στον κόμβο του Υπουργείου για να αντικαταστήσει τη λέξη «Μάρμαρα» με τη λέξη «Γλυπτά». Εμείς όμως κρατήσαμε και το αρχικό για να το ’χετε να το θαυμάσετε εδώ: 2020-5-Επιτακτικό-αίτημα-η-επανένωση-των-Γλυπτών-του-Παρθενώνα-1.

Είναι η δεύτερη γκάφα της επικοινωνιακής συμβούλου μέσα σε μία μόλις μέρα μετά την γκάφα με τους 40 βαθμούς, πάλι στην Ακρόπολη! Πλέον το «ιστορικό επεξεργασίας» στα post της επίσημης σελίδας του ΥΠΠΟΑ στο facebook έχει γίνει εργαλείο διασκέδασης!

Τι συμβαίνει στην Ακρόπολη;

Η Υπουργός Πολιτισμού θα ’πρεπε να ασχολείται με τα σοβαρά ζητήματα επιβίωσης που έχουν προκύψει για τους εργαζόμενους του σύγχρονου πολιτισμού -κι όχι να χρησιμοποιεί επικοινωνιακά πυροτεχνήματα της Ακρόπολης για να αναδειχθεί. Οι  μέχρι τώρα επιδόσεις της στο σπορ «Υπουργείο Ακροπόλεως», άλλωστε, δεν έχουν πάει και τόσο καλά.

-Δεν είναι εύκολο να ξεχάσουμε το ρεζιλίκι με το δανεισμό (!) των γλυπτών του Παρθενώνα που εξήγγειλε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός και ανέλαβε να στηρίξει και η Υπουργός Πολιτισμού –δίνοντας επιχειρήματα στο Βρετανικό Μουσείο, με αποτέλεσμα να γίνει το αίτημα επανένωσης των γλυπτών αιτία διασυρμού της χώρας στα διεθνή ΜΜΕ. Το Σεπτέμβρη  η Λίνα Μενδώνη είχε κάνει εξαγγελίες ότι θα ετοίμαζε ένα «γραπτό φάκελο» για τον δανεισμό. Τι έγινε αυτό άραγε; Ξεχάστηκε; Ειπώθηκε μόνο για να μην παραδεχτεί το ΥΠΠΟΑ ότι ο δανεισμός ήταν μια απίστευτη πατάτα του πρωθυπουργού;

–Ούτε θα ξεχάσουμε το σήριαλ με τον ανελκυστήρα της Ακρόπολης (για τον οποίο έβγαιναν ημερήσια δελτία τύπου του ΥΠΠΟΑ, μία ότι δουλεύει, μία ότι δεν δουλεύει και μία για το σε πόσες μέρες θα ρθουν τα ανταλλακτικά από το εξωτερικό), τα δελτία τύπου που μετρούσαν τις… καλωδιώσεις στην Ακρόπολη και άλλες γελοιότητες –καθημερινά θέματα των Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ που ξαφνικά ανάγονταν σε μείζονα πολιτικά θέματα στα οποία για κάποιο περίεργο λόγο έπρεπε να παρεμβαίνει η ίδια η Υπουργός Πολιτισμού για να «λυθούν». Για να λυθούν στ’ αλήθεια; Όχι βέβαια –εκτός αν δεν γνωρίζουμε ότι σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους υπάρχουν καλωδιώσεις, με τις οποίες ασχολούνται οι καθ΄ ύλην αρμόδιες υπηρεσίες, δηλαδή οι Εφορείες Αρχαιοτήτων.

–Ο πραγματικός λόγος για όλα αυτά ήταν να εμφανιστούν ως «πιεστικές ανάγκες» της Ακρόπολης, που ο μόνος τρόπος να «λυθούν» ήταν η μεσολάβηση του Ιδρύματος Ωνάση! Ποτέ μέχρι τώρα το Δημόσιο δεν είχε δεχτεί χρήματα από ιδιώτες για την Ακρόπολη, για λόγους προφανούς συμβολισμού, συνεχίζοντας μια πρακτική που εγκαινίασε η Μελίνα Μερκούρη, η οποία τεχνηέντως ξεχάστηκε στις ανακοινώσεις για τα Γλυπτά του Παρθενώνα (ίσως για να μη θυμηθούν όλοι το πολύ πετυχημένο «Λίνα, δεν θα γίνεις ποτέ Μελίνα»).

-Τελικά αποφασίστηκε η αντικατάσταση του αναβατορίου των ΑμΕΑ με ανελκυστήρα πλαγιάς και, μαζί με τον φωτισμό της Ακρόπολης, ανατέθηκαν όλα στη δωρεά του Ιδρύματος Ωνάση για την Ακρόπολη. Αποτέλεσμα; Μήπως με τους λάθος υπολογισμούς της Υπουργού, τελικά το καλοκαίρι του 2020 πιθανώς θα είναι το πρώτο καλοκαίρι μετά από 16 χρόνια που τα άτομα ΑμΕΑ δεν θα μπορούν να ανέβουν στην Ακρόπολη; Εδώ θα είμαστε να το δούμε!

Από την έγκριση της δωρεάς Ωνάση και μετά, βασικό μέλημα της Υπουργού είναι η βιασύνη να εγκαινιαστεί το «έργο του Ωνάση», που οδήγησε σε μια σειρά από τραγελαφικές καταστάσεις, αλλά και σε κάτι πολύ σοβαρό: Στο να στηθεί μια σκαλωσιά που πιθανόν να είναι ακατάλληλη και επικίνδυνη, σύμφωνα με τις καταγγελίες του ΣΕΠΙΕ που προκάλεσαν και την παρέμβαση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας.

Κατά την προσφιλή συνήθεια της Υπουργού, βέβαια, ενώ μέχρι τώρα για ό,τι γίνεται στην Ακρόπολη ακόμη και για το αν μετρήθηκαν τα καλώδια (!) βγάζει δελτία τύπου του ΥΠΠΟΑ, μόλις το πράγμα «στραβώνει», ρίχνει την ευθύνη στην Υπηρεσία (εν προκειμένω στην ΥΣΜΑ) ζητώντας της να πάρει την ευθύνη πάνω της! Μπράβο στην κ. Υπουργό, δεν ξεχνά ποτέ τις «γραφειοκρατικές» της συνήθειες.

Μήπως δεν γνωρίζουμε πόση πίεση έχει ασκηθεί στις αρμόδιες Υπηρεσίες από την πολιτική ηγεσία -ακόμη και εν μέσω πανδημίας- όχι για την ποιότητα του έργου αλλά για να «τελειώνει γρήγορα» και να ‘ναι έτοιμο για εγκαίνια; (Προφανώς τώρα θα προστίθεται και η πίεση «να ναι έτοιμο για εγκαίνια πριν τον ανασχηματισμό» -καταλάβατε). Μήπως δεν βλέπουμε ότι η τεχνική εταιρεία ΑΡΙΟΝΑ ΕΛΛΑΣ του Ιδρύματος Ωνάση, διά της «δωρεάς», έρχεται να υποκαταστήσει την αρμόδια ΥΣΜΑ στην εκτέλεση τεχνικού έργου επί μνημείου –και μάλιστα με την πίεση της Υπουργού Πολιτισμού; Το ότι το ΥΠΠΟΑ δεν παίρνει οικοδομικές άδειες για εργασίες μέσα σε αρχαιολογικούς χώρους, δεν σημαίνει ότι στις εργασίες αυτές δεν είναι υποχρεωμένο να τηρεί όλα τα νόμιμα, από τα μέσα ασφαλείας των εργαζομένων μέχρι τις μελέτες στατικής επάρκειας!

Το ερώτημα που προκύπτει, όμως, πέρα από την επάρκεια ή όχι του ικριώματος, είναι άλλο και πιο σοβαρό. Με το μανδύα της «ιδιωτικής δωρεάς» που τη ζήτησε η ίδια η Υπουργός και ο πρωθυπουργός από το Ίδρυμα, έχουμε το εξής παράδοξο: Στο πιο σημαντικό μνημείο της χώρας, σε μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, κουμάντο κάνει η εταιρεία ΑΡΙΟΝΑ ΕΛΛΑΣ ΑΕ και η αρμόδια ΥΣΜΑ απλώς… επιβλέπει τις εργασίες! Η ΑΡΙΟΝΑ επιλέγει ανάδοχο για τα έργα, η ΑΡΙΟΝΑ αναθέτει τα έργα, αποφασίζει πώς θα γίνουν, και η ΥΣΜΑ έρχεται να… συμφωνήσει. Δείτε για παράδειγμα αυτή την απόφαση.

Με το μανδύα της «δωρεάς» παρακάμπτονται για το κορυφαίο μνημείο της χώρας όλες οι διαδικασίες για την εκπόνηση μελετών, τεχνικών έργων και για τους διαγωνισμούς που θα ’πρεπε να κάνει το δημόσιο σε κάθε τέτοιο έργο, πόσο μάλλον σε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς. Αντ’ αυτών, τις μελέτες εκπονεί ο ανάδοχος, τα Συμβούλια και οι Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ απλώς τις εγκρίνουν και μετά τις εκτελεί ο ανάδοχος! Όλα αυτά στο εμβληματικό μνημείο της Ακρόπολης! Μήπως να παραδώσουμε και τα κλειδιά του χώρου στο Ίδρυμα Ωνάση;

Τόσα χρόνια διεκδικούμε –και το πετυχαίνουμε με πολύ κόπο- το να είναι η Αρχαιολογική Υπηρεσία παραγωγική υπηρεσία, να εκτελεί η ίδια τα έργα επί των μνημείων, και να μη μετατραπεί σε μια γραφειοκρατική δομή που αδειοδοτεί μελέτες τρίτων. Για να ‘ρθει τώρα η ΑΡΙΟΝΑ ΕΛΛΑΣ να κάνει κουμάντο στην Ακρόπολη με τις πλάτες της Υπουργού Πολιτισμού! Αυτός ήταν άλλος ένας βασικός λόγος –πέραν του συμβολισμού- που δεν έπρεπε ποτέ το ΥΠΠΟΑ να δεχτεί δωρεά για την Ακρόπολη.

Τίθεται όμως κι άλλο ένα σοβαρό ζήτημα: για τη δωρεά αυτή δεν φαίνεται να ακολουθήθηκε καμία από τις νόμιμες διαδικασίες (όπως προβλέπονται από τις διατάξεις των άρθρων 40 του Ν. 3028/2002, 81 του Ν. 1958/1991 και 2 παρ. 2 του Π.Δ. 99/1992), ούτε καν η μη νόμιμη διαδικασία έγκρισης της δωρεάς από το Τεχνικό Συμβούλιο του ΥΠΠΟΑ. Γιατί άραγε;

Η «φάμπρικα» αυτή δεν είναι καινούρια. Η «φάμπρικα» ξεκίνησε με τις «δωρεές» του σωματείου ΔΙΑΖΩΜΑ. Μία εξ αυτών, μάλιστα, ανακλήθηκε ακριβώς λόγω της μη τήρησης της νόμιμης διαδικασίας, δείτε αναλυτικά εδώ. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της Ακρόπολης: ουσιαστικά μέσω της «δωρεάς» το Ίδρυμα Ωνάση και η τεχνική εταιρεία του κάνουν ό,τι γουστάρουν και η Υπουργός πιέζει την ΥΣΜΑ και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών να τα δεχτούν όλα αυτά χωρίς να βγάλουν κιχ!

Η «Υπουργός Ακροπόλεως» καλά θα κάνει να αφήσει τα μνημεία έξω από τα προσωπικά πολιτικά της παιχνίδια. Καλά θα κάνει να αφήσει τις Υπηρεσίες να κάνουν τη δουλειά τους για την προστασία των αρχαιοτήτων χωρίς πιέσεις και παρεμβολές, όπως επί χρόνια κάνουν, ανεξαρτήτως Υπουργών που έρχονται και παρέρχονται. Η Λ. Μενδώνη και η Α. Παναγιωταρέα χρεώνονται το «αρχαιολογικό σκάνδαλο» της άθλιας πολιτικής διαχείρισης της ανασκαφής της Αμφίπολης, που στο τέλος μόνο έβλαψε το ίδιο το μνημείο. Ας μην τολμήσουν να το επαναλάβουν και στη Ακρόπολη!

——

Για την ιστορία να πούμε ότι η ανακλητική απόφαση του 2019, που τόσο ενόχλησε το ΔΙΑΖΩΜΑ γιατί ανέφερε όλη τη νόμιμη διαδικασία που δεν είχε ακολουθηθεί, εν κρυπτώ και παραβύστω, εν μέσω καραντίνας, ανακλήθηκε από τη Λίνα Μενδώνη με το εντελώς έωλο σκεπτικό αιτιολογικό ότι οι διατάξεις των άρθρων 40 του Ν. 3028/2002, 81 του Ν. 1958/1991 και 2 παρ. 2 του Π.Δ. 99/1992 δεν ισχύουν δήθεν στις δωρεάν μελέτες! Εισάγοντας δηλαδή τη λογική ότι αν κάποιος δίνει δωρεάν μια μελέτη για το δημόσιο, αυτή η μελέτη μπορεί να μην περνάει τις νόμιμες εγκρίσεις, παρότι θα εφαρμοστεί και μάλιστα, στην περίπτωσή μας, θα εφαρμοστεί επί αρχαίων μνημείων! Αυτά τα πράγματα δεν στέκουν ούτε στην κοινή, πόσο μάλλον στη νομική λογική. Η τήρηση των νόμιμων διαδικασιών, εξάλλου, δεν σηματοδοτεί μια στείρα γραφειοκρατία συνεχών καθυστερήσεων, ούτε «ρυθμούς δημοσίου» τους οποίους τόσο αρέσκεται να στηλιτεύει η Υπουργός σε κάθε της σχεδόν ομιλία. Η νόμιμη διαδικασία διασφαλίζει τις πολλαπλές πτυχές του πολύπαθου δημοσίου συμφέροντος –κι αυτό είναι σημαντικό είτε οι μελέτες γίνονται δωρεάν είτε όχι. Θα τα ξαναπούμε για το θέμα αυτό.